ترموکوپل گاز و روش نصب و تعمیر ترموکوپل گاز
ترموکوپل گاز سنسور‌های حرارتی‌اند که با استفاده از دو فلز مختلف ساخته شده‌اند. این دستگاه‌های ساده و در عین حال دقیق، برای اندازه‌گیری دما و کنترل حرارت در بسیاری از کاربردهای صنعتی و خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از گرمایش خانگی تا کاربرد صنعتی پیچیده، نقش کلیدی ترموکوپل‌ها در حفظ ایمنی و کاهش مصرف انرژی غیرقابل انکار است. در این مقاله با ما همراه باشید تا با ترموکوپل گاز، انواع مختلف آن، طریقه کار آن، و نحوه نصب و تعمیر بیشتر آشنا شوید.
ترموکوپل اجاق گاز چیست ؟
در فرآیند ساخت وسایل گازسوز، به منظور افزایش ایمنی، از قطعه‌ای به نام ترموکوپل استفاده می شود. این قطعه به ویژه در مواقعی که مشعل گاز به دلایلی از جمله سر رفتن کتری خاموش می‌شود، اهمیت پیدا می‌کند. در این مواقع، اگر ولوم گاز همچنان باز باشد، ترموکوپل به طور خودکار از هدررفت گاز جلوگیری می‌کند. این مکانیزم به ایجاد یک سیستم ایمنی موثر کمک می‌کند و از بروز خطرات احتمالی ناشی از نشت گاز جلوگیری می‌نماید.
نحوه عملکرد ترموکوپل گاز
ترموکوپل از یک میله فلزی ساخته شده که به شیر گاز متصل است و محل قرارگیری آن در نزدیکی شعله پیلوت اجاق گاز است. زمانی که شعله روشن می‌شود، ترموکوپل با استفاده از اثر سی‌بک شروع به کار می‌کند. اثر سی‌بک پدیده‌ای است که وقتی دو فلز متفاوت در دماهای مختلف به هم متصل می‌شوند، ولتاژی ضعیف تولید می‌شود. در ترموکوپل، محل اتصال داغ در تماس مستقیم با شعله قرار دارد و محل اتصال سرد در بخش خنک‌تر اجاق قرار گرفته است. این اختلاف دما باعث تولید ولتاژ می‌شود.
مراحل کار ترموکوپل:
- با روشن شدن شعله، گرمای آن به میله فلزی ترموکوپل منتقل می‌شود.
- این گرما ولتاژی ایجاد می‌کند که به بوبین ترموکوپل ارسال می‌شود.
- بوبین این سیگنال را دریافت کرده و شیر گاز را باز نگه می‌دارد.
- اگر شعله خاموش شود، سیگنال قطع می‌شود و بوبین مسیر گاز را به‌صورت خودکار مسدود می‌کند.
چه زمانی ترموکوپل کار نمی‌کند؟
اگر ترموکوپل به‌درستی در معرض شعله قرار نگیرد یا به هر دلیلی خراب شود، نمی‌تواند سیگنال لازم برای باز نگه داشتن شیر گاز را تولید کند. در این حالت:
- حتی با روشن بودن شعله، گاز قطع خواهد شد.
- یا اگر بوبین به‌درستی عمل نکند، ممکن است گاز همچنان جریان داشته باشد و خطر نشت گاز ایجاد شود.
بوبین ترموکوپل به‌عنوان یک مکمل برای ترموکوپل عمل می‌کند. زمانی که شما ولوم اجاق را فشار می‌دهید و نگه می‌دارید، بوبین فعال شده و به همراه ترموکوپل ولتاژ موردنیاز برای روشن شدن شعله را تأمین می‌کند.
انواع ترموکوپل گاز
ترموکوپل‌های گاز بسته به مواد سازنده و نوع کاربرد، انواع مختلفی دارند. از جمله مهم‌ترین انواع می‌توان به نوع J، K، T و B اشاره کرد. هر یک از این انواع دارای ویژگی‌های خاصی هستند و برای دماها و کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند. انتخاب نوع مناسب ترموکوپل بستگی به دمایی که اندازه‌گیری می‌شود، محیط کاربری، و دقت مورد نظر دارد. به عنوان مثال، ترموکوپل نوع K برای کاربردهای دما بالا مناسب است، در حالی که ترموکوپل نوع T برای دماهای پایین استفاده می‌شود.
ترموکوپل-گاز
بوبین چیست و چه کاربردی دارد؟
بوبین یکی از قطعات مهم در اجاق گاز است که نقش اصلی آن جلوگیری از هدر رفتن گاز و افزایش ایمنی دستگاه است. این قطعه به همراه ترموکوپل اجاق گاز برای قطع خودکار جریان گاز در مواقع خاموش شدن شعله طراحی شده است. به‌عبارت ساده‌تر، زمانی که شعله به هر دلیلی خاموش می‌شود، بوبین ترموکوپل با قطع جریان گاز از نشت آن جلوگیری می‌کند و از خطراتی مانند آتش‌سوزی و انفجار پیشگیری می‌کند. بوبین ترموکوپل و ترموکوپل دو قطعه حیاتی در سیستم ایمنی اجاق گاز هستند که با همکاری یکدیگر از نشت گاز و وقوع حوادث ناخواسته جلوگیری می‌کنند. اگرچه این دو قطعه اغلب به‌عنوان یک سیستم یکپارچه شناخته می‌شوند، اما هرکدام وظایف و عملکردهای خاص خود را دارند.
تفاوت اصلی بین بوبین و ترموکوپل:
| ویژگی | ترموکوپل | بوبین ترموکوپل |
|---|---|---|
| نقش اصلی | تشخیص حرارت شعله و ارسال سیگنال | باز و بسته کردن مسیر گاز |
| نحوه عملکرد | تولید جریان الکتریکی از حرارت | دریافت جریان برای فعال نگه داشتن شیر گاز |
| محل نصب | نزدیک به شعله | کنار شیر گاز |
| زمان قطع گاز | پس از تشخیص خاموش شدن شعله | بلافاصله پس از قطع جریان از ترموکوپل |
بوبین ترموکوپل اجاق گاز چگونه کار می‌کند؟
بوبین ترموکوپل اجاق گاز که با نام مگنت اجاق گاز هم شناخته می‌شود، از یک هسته فلزی تشکیل شده است که سیم‌پیچ‌هایی به دور آن پیچیده شده‌اند. این قطعه به ترموکوپل وصل می‌شود و زمانی که ترموکوپل حرارت شعله را تشخیص دهد، جریان الکتریکی ضعیفی ایجاد می‌کند. این جریان باعث می‌شود که بوبین فعال بماند و گاز جریان پیدا کند. اگر شعله خاموش شود و حرارتی به ترموکوپل نرسد، بوبین جریان گاز را قطع می‌کند.
انواع بوبین اجاق گاز
بوبین‌های اجاق گاز در سه مدل مختلف طراحی و تولید می‌شوند که بسته به نوع اجاق گاز یکی از آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- بوبین مهره‌ای کلاسیک – مناسب برای اجاق‌های سنتی و کلاسیک.
- بوبین فیش‌دار – برای اجاق‌هایی با طراحی مدرن‌تر و عملکرد سریع‌تر.
- بوبین آنتنی (سوزنی) – برای اجاق‌های پیشرفته و با کارایی بالاتر.
چرا بوبین در اجاق گاز اهمیت دارد؟
وجود بوبین ترموکوپل در اجاق گاز یک ضرورت است، زیرا:
- از هدر رفتن گاز جلوگیری می‌کند.
- ایمنی اجاق گاز را افزایش می‌دهد.
- مانع نشت گاز در صورت خاموش شدن ناگهانی شعله می‌شود.
اگر به دنبال افزایش ایمنی در آشپزخانه خود هستید، بوبین ترموکوپل اجاق گاز یکی از ضروری‌ترین قطعاتی است که باید از سلامت آن اطمینان حاصل کنید. این قطعه در کنار ترموکوپل، عملکرد اجاق گاز را ایمن‌تر و بهینه‌تر می‌کند و از خطرات احتمالی جلوگیری خواهد کرد.
چرا سالم بودن هر دو قطعه مهم است؟
اگر هر یک از این دو قطعه به‌درستی کار نکند:
- در صورت خرابی ترموکوپل، حتی اگر شعله روشن باشد، بوبین سیگنالی دریافت نمی‌کند و ممکن است گاز را به اشتباه قطع کند.
- در صورت خرابی بوبین ترموکوپل، حتی اگر ترموکوپل شعله را خاموش تشخیص دهد، مسیر گاز همچنان باز می‌ماند و این می‌تواند خطر نشت گاز و انفجار را افزایش دهد.
علائم خرابی ترموکوپل اجاق گاز
اصلی ترین مشکلت درست کار نکردن ترموکوپل اجاق رو میزی این است که شعله اجاق گاز رو میزی روشن نمی شود. از دیگر نشانه های خرابی ترموکوپل می توان به شعله کم اجاق گاز و سوخت نا صحیح شعله اجاق گاز اشاره کرد. وقتی که شعله اجاق گاز رو میزی روشن نشود ، حرارت کافی به ترموکوپل نمی رسد و در نتیجه ولتاژ برق کاهش می یابد و بوبین غیر فعال می شود و در نهایت مسیر گاز بسته می ماند و اجاق گاز رو میزی روشن نمی شود . برای پیدا کردن علت درست کار نکردن ترموکوپل اجاق گاز رو میزی بهتر است از نمایندگی معتبر تعمیراجاق گاز کمک بگیرد.
نحوه تعویض ترموکوپل اجاق گاز
اول از همه باید نکات ایمنی را رعایت کنید و برق اصلی را قطع کنید . بعد برای تعویض تعویض ترموکوپل باید بدانید که این قطعه در کجا قرار گرفته است. بعد از پیدا کردن محل ترموکوپل باید پیچ مشعل ها را باز کنید و صفحه روی اجاق گاز رو میزی برداربد . حالا باید سیم را دنبال کنید تا به ترموکوپل برسید. بعد به راحتی آن را باقطعه جدید جایگزین کنید. البته بهتر است که سر ترموکوپل در قسمت بوبین را خارج کنید و بعد یه سراغ سر دیگر که کنار مشعل است بروید.
چرا ترموکوپل اجاق گاز رو میزی به درستی کار نمی کند؟
وضعیت ظاهری ترموکوپل اصلی ترین راه فهمیدن سلامت یا ایراد در ساختار آن است . اگر درمحل اتصال ترموکوپل سوخته باشد یا اتصالات آن از هم جدا شده باشد. یعنی ترموکوپل خراب شده است و باید برای تعویض یا تعمیر ترموکوپل اجاق گاز رو میزی اقدام نمایید. راه دیگر برای اینکه بفهمیم ترموکوپل سالم است ، این است که گاز را روشن کنید و به وسیله یک باد بزن شعله اجاق گاز را خاموش کنید . در این صورت اگر ترموکوپل سالم باشد ، بلافاصله جریان گاز را قطع می کند . در غیر این صورت ، می توان نتیجه گرفت که این قطعه خراب شده است و باید برای تعمیرآن اقدام نماید.
در نتیجه ترموکوپل گاز یکی از مهم ترین اجزای گاز خانگی است که می تواند از خطرات جدیی جلوگیری کرد و آن را رفع کرد؛ برای اطمینان از صحت این ترموکوپل می توان از ظاهر آن تشخیص داد که این ترموکوپل سالم و قاابل استفاده است یا نه. ترموکوپل به تجهیز ایمنی مجاز است و برای گاز یک قطعه ایمنی محسوب می شود. برای اطلاعات بیشتر و صحبت با مشاوران حرفه ای ما از طریق راه های ارتباطی با ما در ارتباط باشید.
علائم خرابی ترموکوپل و بوبین اجاق گاز، راهنمای کامل عیب‌یابی
یکی از واضح‌ترین نشانه‌های خرابی ترموکوپل اجاق گاز رومیزی این است که شعله روشن نمی‌شود. اما گاهی مشکل می‌تواند از بوبین باشد، چرا که این دو قطعه به‌صورت مکمل کار می‌کنند. وقتی که شعله اجاق گاز رو میزی روشن نشود، حرارت کافی به ترموکوپل نمی رسد و در نتیجه ولتاژ برق کاهش می یابد و بوبین غیر فعال می شود و در نهایت مسیر گاز بسته می ماند و اجاق گاز رو میزی روشن نمی شود در ادامه، به نشانه‌های خرابی هر دو قطعه اشاره می‌کنیم:
علائم خرابی ترموکوپل:
- روشن نشدن شعله اجاق حتی پس از چند بار تلاش
- کم بودن شدت شعله گاز
- سوخت ناقص شعله (رنگ زرد یا نارنجی به‌جای شعله آبی)
زمانی که ترموکوپل به‌درستی کار نکند، ولتاژ لازم برای فعال کردن بوبین تولید نمی‌شود. در نتیجه بوبین نمی‌تواند مسیر گاز را باز نگه دارد و شعله خاموش می‌شود.
علائم خرابی بوبین:
- شعله بعد از چند ثانیه خاموش می‌شود حتی اگر ترموکوپل سالم باشد.
- صدای کلیک یا قطع و وصل شدن از بوبین شنیده نمی‌شود.
- ولتاژ از ترموکوپل ارسال می‌شود، اما شعله پایدار نمی‌ماند.
چرا ترموکوپل یا بوبین اجاق گاز خراب می‌شوند؟
- آسیب یا سوختگی ترموکوپل: این مشکل ممکن است به دلیل تماس مستقیم با شعله یا تجمع چربی‌ها روی آن رخ دهد.
- شل شدن یا قطع شدن اتصالات: اگر اتصال بین ترموکوپل و بوبین به‌درستی برقرار نباشد، کل سیستم از کار می‌افتد.
- خرابی بوبین بر اثر نوسانات برق: نوسان‌های برق می‌توانند باعث تضعیف آهنربای داخلی بوبین شوند و عملکرد آن را مختل کنند.
نحوه تعویض ترموکوپل و بوبین
1. رعایت نکات ایمنی:
- ابتدا گاز و برق اصلی اجاق را قطع کنید.
- مطمئن شوید که اجاق سرد شده باشد تا از سوختگی جلوگیری کنید.
2. تعویض ترموکوپل:
- موقعیت ترموکوپل را پیدا کنید (معمولاً نزدیک شعله پیلوت است).
- پیچ‌های مشعل را باز کنید و صفحه رویی اجاق را بردارید.
- سیم ترموکوپل را دنبال کنید تا به بوبین برسید.
- ابتدا سر متصل به بوبین و سپس سر دیگر را از کنار مشعل جدا کنید.
- ترموکوپل جدید را جایگزین کنید و اتصالات را محکم ببندید.
3. تعویض بوبین:
- بوبین معمولاً در نزدیکی شیر گاز قرار دارد.
- ترموکوپل را جدا کنید تا به بوبین دسترسی پیدا کنید.
- بوبین خراب را با یک نمونه جدید از همان مدل جایگزین کنید.
- اتصالات سیم را مجدداً بررسی کنید تا مطمئن شوید همه چیز محکم است.
چطور بفهمیم مشکل از بوبین است یا ترموکوپل؟
- آزمایش عملکرد ترموکوپل:
- شعله را روشن کنید.
- اگر با یک بادبزن شعله خاموش شود و گاز قطع نشود، مشکل از ترموکوپل است.
- آزمایش عملکرد بوبین:
- اگر ولتاژ از ترموکوپل به درستی ارسال می‌شود ولی شعله روشن نمی‌ماند، بوبین مشکل دارد.
- صدای کلیک قطع و وصل هم نیاید، به‌احتمال‌زیاد بوبین معیوب است.
چرا تعمیر یا تعویض این قطعات مهم است؟
ترموکوپل و بوبین اجاق گاز نقش کلیدی در ایمنی گاز دارند. در صورت خرابی هر یک از این قطعات:
- نشت گاز ممکن است اتفاق بیفتد که بسیار خطرناک است.
- عملکرد نامناسب شعله ممکن است به وسایل آشپزخانه آسیب بزند.
برای جلوگیری از حوادث احتمالی، بهتر است هرگونه تعمیر یا تعویض را به متخصصان تعمیر اجاق گاز بسپارید.
به طور کلی، ترموکوپل گاز با ایمنی و دقت بالای خود، یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم‌های گرمایشی به شمار می‌رود. این دستگاه با کارکرد ساده اما مؤثر خود، نقش کلیدی در کاهش مصرف سوخت و افزایش بهره‌وری دارد. با نگهداری و استفاده درست از ترموکوپل، می‌توان از ایمنی و کارایی سیستم گرمایشی اطمینان حاصل کرد.