ترموکوپل و رمزگشایی رنگ سیمها
ترموکوپلها ابزارهایی برای اندازهگیری دما هستند که از دو سیم فلزی غیرهمجنس به هم متصل شده تشکیل شدهاند. هنگامی که محل اتصال گرم میشود، بین دو سیم اختلاف پتانسیل ایجاد میشود که از آن برای اندازهگیری دما استفاده میشود.
ترموکوپلها در انواع مختلف با کدهای رنگی عایق سیمها برای تمایز بین آنها موجود هستند. این کدها بر اساس استانداردهای بینالمللی تعیین میشوند.
تشخیص نوع ترموکوپل از رنگ سیم ها:
- هر نوع ترموکوپل با یک کد دو سیمه نشان داده میشود که هر سیم یک رنگ خاص دارد.
- به عنوان مثال، ترموکوپل نوع K با سیمهای قرمز و زرد، و ترموکوپل نوع J با سیمهای سفید و آبی مشخص میشود.
- در برخی موارد، ممکن است عایق سیمها دارای خطوط یا نوارهای رنگی اضافی باشد که اطلاعات بیشتری در مورد نوع ترموکوپل یا سازنده ارائه میدهد.
زمانی که به محل اتصال دو فلز غیر همجنس حرارت داده میشود، در دو سر مفتولها اختلاف پتانسیل ایجاد میشود. این اختلاف پتانسیل، که تابع حرارتی است که به دو فلز اعمال شده است، میتواند با بررسی میزان ولتاژ خروجی تعیین و تشخیص داده شود. در این روش، لازم است در دمای مرجع یا همان اتصال سرد، اتصال مرجع را قرار داد. این اتصال مرجع باید در داخل ظرفی که شامل یخ در حال ذوب شدن است، نصب شود. اتصال دیگری که در ترموکوپل است، باید به جسمی متصل شود که قرار است با آن دما را اندازه گیری کنیم. این دو گروه ترموکوپل به ترموکوپلهای فلزات قیمتی و فلز پایه هم مشهور هستند.
عناوین این صفحه:
جدول استاندارد رنگ بندی سیم و کابل ترموکوپل
ترموکوپلها در تیپهای مختلفی طراحی و تولید میشوند به منظور اندازهگیری دما. برای مثال، تیپهای B، R، S قابلیت اندازهگیری دما را در بازه -200 تا 800 درجه سلسیوس دارند، و تیپهای J، K، L قابلیت اندازهگیری دما را در محدوده -180 تا 1000 درجه سلسیوس دارند. ولتاژی که در دو سر انتهایی ترموکوپل تولید میشود، در هر صورت در مقیاس میلیولت خواهد بود، و سیمهای ترموکوپل بر اساس نوع آلیاژی که در آن استفاده میشود، تابع جدولهای استاندارد رنگ بندی خواهند بود.
به منظور جلوگیری از آسیب به ترموکوپل، آلیاژهای مختلفی مانند آلیاژ کروم و نیکل در ساختار ترموکوپل استفاده میشوند و این آلیاژها درون سرامیک و غلاف فلزی قرار میگیرند. استانداردها در کشورهای مختلف به طور کلی در هر تیپ تقریباً مشابه هم هستند.
همچنین، روش جوشکاری دو سر ترموکوپل نیز ضوابط خاصی را در بر میگیرد. از تداخل فلز یا نیمههادی دیگر در فرآیند جوشکاری باید خودداری شود؛ در غیر این صورت، رفتار ترموکوپل ساخته شده به هیچ عنوان شبیه به رفتار استاندارد تعریف شده در جداول مربوطه نخواهد بود.
در جدول زیر، تشخیص نوع ترموکوپل از رنگ سیم ها مقایسه شده و کد رنگ سیم و کابل آنها ذکر شده است
چدول تشخیص رنگ1
در ادامه، دو نمونه جدول مختلف از جزئیات تشخیص نوع ترموکوپل از رنگ سیم ها بر اساس استانداردهای مختلف جهانی آورده شده است:
چدول تشخیص رنگ2
در ادامه، یک نمونه دیگر از جدول رنگ بندی سیم و کابل انواع ترموکوپلها بر اساس استانداردهای مختلف جهانی را آوردهایم:
چدول تشخیص رنگ3
ترموکوپل نوع K در استاندارد ANSI:
- رنگ کابل منفی: قرمز
- رنگ کابل مثبت: زرد
محدوده مفید دمایی: از منفی ۲۰۰ درجه سانتیگراد تا مثبت ۱۲۵۰ درجه سانتیگراد
ترموکوپل نوع J در استاندارد ANSI:
- رنگ کابل منفی: قرمز
- رنگ کابل مثبت: سفید
محدوده مفید دمایی: از صفر درجه سانتیگراد تا مثبت ۷۵۰ درجه سانتیگراد
ترموکوپل نوع T در استاندارد ANSI:
- رنگ کابل منفی: قرمز
- رنگ کابل مثبت: آبی
محدوده مفید دمایی: از منفی ۲۰۰ درجه سانتیگراد تا مثبت ۳۵۰ درجه سانتیگراد
ترموکوپل نوع N در استاندارد ANSI:
- رنگ کابل منفی: قرمز
- رنگ کابل مثبت: نارنجی
محدوده مفید دمایی: از منفی ۲۷۰ درجه سانتیگراد تا مثبت ۱۳۰۰ درجه سانتیگراد
ترموکوپل نوع E در استاندارد ANSI:
- رنگ کابل منفی: قرمز
- رنگ کابل مثبت: بنفش
محدوده مفید دمایی: از منفی ۲۰۰ درجه سانتیگراد تا مثبت ۹۰۰ درجه سانتیگراد
چدول تشخیص رنگ4